Voormalige UCO-site wordt bedrijventerrein sociale economie én ontmoetingsplek voor de Bloemekenswijk

Afgelopen zaterdag was er feest op de UCO-site. Want de immense gebouwen van de voormalige textielfabriek, die sinds 2009 leeg staan, komen weer tot leven. Na jaren van plannen en onderhandelen kon de site worden omgetoverd tot een bedrijventerrein voor sociale economie. Hier zullen niet minder dan 700 mensen worden tewerkgesteld, die om één of andere reden (nog) niet terecht kunnen in het ‘normaal economisch circuit’, en dankzij de sociale economie toch zinvol werk kunnen verrichten.

Niet alleen de sociale economie heeft overigens reden tot feesten. Want dat de UCO-site herleeft is ook goed nieuws voor de omliggende Bloemekenswijk. De buurtbewoners zullen op de UCO-site allerlei interessante diensten vinden, die door de sociale economiebedrijven worden geleverd: een kringwinkel, een sociaal restaurant, een fietsatelier, noem maar op. Bovendien zal er ook ontmoetingsruimte zijn voor de buurtbewoners, en is UCO een deel van het nieuwe Bloemekenspark, dat in 2020 afgewerkt zal zijn. Het zal dan ruim 7,5 ha, of 15 voetbalvelden groot zijn.

Als alles af is, zal de UCO-site niet alleen een thuis zijn voor sociale economie, maar ook een ontmoetingsplek voor de Bloemekenswijk. Een uniek project!

Ruimte voor sociale economie

Vijf bedrijven vestigen zich op de site, of zijn daar al gevestigd. Ateljee neemt het grootste deel in van het immense fabrieksgebouw, om er haar sorteercentra te organiseren, een fietsherstelplaats in te richten (die ook voor de buurtbewoners toegankelijk is), en een kringwinkel te openen, waar buurtbewoners gerecycleerde kleding, meubels en elektro zullen kunnen kopen. Ateljee zal bovendien een deel van het Balenmagazijn uitbaten als sociaal restaurant. Dankzij al die activiteiten zal Ateljee op de site zo’n 200 mensen tewerkstellen.

Ook Labeur, met 20 werknemers, en WeerWerk (De Sleutel), met zo’n 90 werknemers, vestigen zich op de site. Zij zullen hier hun magazijnen hebben voor de ploegen die bij klanten voor groenonderhoud instaan, of voor schilder- en renovatiewerken – de kernactiviteiten van deze twee bedrijven. Bovendien brengt Atelier hier ook haar afdeling ‘Recup Design’ onder, waar ze oude meubelen en gebruiksvoorwerpen een nieuw leven geeft. Hier doen zich samenwerkingsmogelijkheden voor met Ateljee, in functie van efficiëntie, en dus groeikansen. Samenhuizen op één bedrijventerrein heeft zo zijn voordelen …

Een vierde bedrijf dat zich op de site vestigt is het Sociaal Dienstenbedrijf van Stad en OCMW-Gent. Vanaf 2020 zal dit op de site zo’n 280 mensen tewerkstellen, samen met het OCMW, dat al sinds 2011 op de site aanwezig is met haar Opleidings- en Tewerkstellingscentrum. Stad en OCMW Gent zijn belangrijke werkgevers van kwetsbare mensen. Deze bestuursperiode brachten we hen onder in een intern sociaal economiebedrijf, dat diensten levert voor andere entiteiten binnen de Groep Gent. Het Dienstenbedrijf kent zes activiteitenclusters. Een deel daarvan zal op de UCO-site gehuisvest worden: een hersteldienst voor fietsen van stadsambtenaars, maar ook bepaalde logistieke taken, zoals de Food Savers (ophalen voedseloverschotten en herverdeling naar sociale restaurants). Andere clusters zullen op de site hun magazijnen hebben: de onderhoudsploegen openbaar domein bijvoorbeeld, of de cluster ‘onderhoud gebouwen’. Het Dienstenbedrijf zal op de site groeimogelijkheden hebben. Op die manier verankeren we de sociale economie ook in onze interne stads- en OCMW-organisatie.

Een laatste bedrijf is al op de site aanwezig. Het gaat om Gandae, dat met inzet van heel kwetsbare werknemers instaat voor gespecialiseerde verpakkingsopdrachten als het ‘sleeven’ van bierflesjes. Gandae stelt zo’n 100 mensen tewerk.

Geen extra verkeersdruk in de Bloemekenswijk

Natuurlijk brengen al deze activiteiten heel wat mobiliteit met zich mee. Denken we aan de werknemers, die zich dagelijks van en naar de site bewegen, of aan de bestelwagens van ploegen die vanop de UCO-site naar de klanten vertrekken. Of aan diverse leveringen aan de bedrijven. Daarom werd beslist dat de UCO-site vanaf 2019 niet meer bereikbaar zal zijn vanaf de Maïsstraat voor gemotoriseerd verkeer. De kant Maïsstraat wordt een ‘groene’ ingang, voor buurtbewoners die willen verpozen in het Bloemekenspark dat het bedrijventerrein omgeeft. Aan- en afvoer van verkeer zal gebeuren via de Gaardeniersweg, die de site ontsluit vanaf de Nieuwe Vaart. Die weg is nog niet aangelegd. We vonden simpelweg geen aannemer. Maar om te vermijden dat er mobiliteitsoverlast ontstaat in de Bloemekenswijk, maken we hier snel werk van.

Tegelijk werken we samen met de bedrijven aan bedrijfsvervoersplannen. Dat zet de werknemers ertoe aan om zo duurzaam mogelijk naar het werk te komen. De auto kan, voor wie dat echt nodig is. Maar indien een haalbaar alternatief, is de fiets of het openbaar vervoer natuurlijk beter. Vlakbij, op het Van Beverenplein, stopt de drukste tramlijn van Gent – Tramlijn 1. En niet voor niets trokken we een fietspad door het oude fabrieksgebouw, dat aldus in twee werd verdeeld: dit fietspad zal deel uitmaken van de hoofd-fietsas tussen Gent-Centrum en Wondelgem. Doel is zoveel mogelijk gemotoriseerd verkeer te vermijden, en vooral de verkeers- en parkeerdruk niet af te wentelen op de Bloemekenswijk.

Net daarom wordt op de site ook een parkeergebouw gerealiseerd, met zo’n 350 plaatsen. Het gebouw zal vier lagen kennen, waaronder één voor dienstvoertuigen van het Dienstenbedrijf Sociale Economie. De andere zullen open staan voor werknemers van de site, die zullen worden gestimuleerd om in de eerste plaats het parkeergebouw te gebruiken. Ook buurtbewoners zullen van het parkeergebouw gebruik kunnen maken.

Een kloppend hart voor de omliggende buurt

Ook aan de buurt is gedacht bij de reconversie van de oude textielfabriek, die in 2010 in opdracht van de Stad werd aangekocht door het Stadsontwikkelingsbedrijf (Sogent). Want niet alleen realiseren we op de site een bedrijventerrein voor sociale economie, ook wordt hier een deel van het nieuwe Bloemekenspark aangelegd. Dat is een langgerekt park langs de geherwaardeerde Lieve, dat loopt van de Nieuwe Vaart tot aan het recyclagepark van IVAGO. Een deel is al gerealiseerd, en enkele jaren in gebruik (fase 1, deel richting Nieuwe Vaart). Een tweede fase, tussen de oude brandweerkazerne en het Balenmagazijn (fase 2) wordt aangelegd in de 2^de helft van 2018. In dit deel worden ook enkele kunstwerken geintegreerd, meer bepaald een ontmoetings- en kijkhut aan de waardevolle natte gronden langs de Lieve, die in eer hersteld worden. Een derde deel omvat de omgevingsaanleg van de UCO-site zelf: het voorplein aan de Maïsstraat en de watertoren dat wordt vergroend, en een groot park tussen Jan Yoens, UCO, het recyclagepark en het bestaande fietspad. De UCO-site wordt dus niet alleen een oord van bedrijvigheid, maar ook van verpozing en ontmoeting in een park waaraan de dichtbebouwde Bloemekenswijk dringend nood had.

Het Balenmagazijn: een baken voor sociale economie én de buurt

Een andere plek van ontmoeting wordt het Balenmagazijn, waar ooit de balen katoen werden opgeslagen, die UCO verwerkte tot jeans. Dit werd prachtig verbouwd tot wat een ‘Huis van de Sociale Economie’ moet worden. Het mooie sociale buurtrestaurant (met aantrekkelijk terras in het Bloemekenspark) konden we eerder al openen. Hier kunnen werknemers en buurtbewoners ’s middags een warme maaltijd of een broodje nuttigen. De keuken fungeert als centrale keuken voor alle sociale restaurants van Ateljee. Hier worden onder meer de voedseloverschotten verwerkt die door de Food Savers bij diverse grootwarenhuizen worden opgehaald. Niet voor niets brengen we dus ook de Food Savers onder op de site.

Maar het Balenmagazijn is meer dan een sociaal buurtrestaurant alleen. Op de tweede verdieping bracht de Stad samen met VDAB, OCMW en enkele sociale economiebedrijven een Loopbaancentrum Sociale Economie onder. Hier zullen begeleiders met de werknemers sociale economie nagaan wat hun perspectieven zijn, en of ze doorstroomkansen hebben in het reguliere arbeidscircuit. En op de derde verdieping onderzoeken we of we een ‘innovatiehub’ kunnen onderbrengen voor sociale economie. Want innovatie ligt aan de basis van de economische slagkracht van de bedrijven. Die slagkracht willen we als Stad mee helpen verhogen. Want alleen zo kan je duurzame kansen bieden aan de meest kwetsbare werknemers, die elders moeilijk of niet aan de bak komen. Net als de grote restaurantruimte beneden zullen de meeste ruimtes op de verdiepingen ook open staan voor buurtbewoners en buurtverenigingen.

UCO été doet het al even zomeren op de UCO-site

Eén van die verenigingen is UCO été, dat we ruimte willen blijven bieden op de UCO-site. Dit initiatief werd opgestart door enkele buurtbewoners, op het moment dat de Stad en Sogent op zoek waren naar tijdelijke invullingen op de site. UCO été bracht als eerste nieuw leven op de immense site, door buurttuintjes te organiseren op de Jan Yoenssite (waar enkele jaren geleden vervallen sociale woningen werden gesloopt, en over enkele jaren nieuwe assistentiewoningen verrijzen), en door ’s zomers gezellige buurtevenementen te organiseren. Ook nadat de site is herbestemd, en iedereen op zijn plaats zit, willen we UCO été ondersteunen om het bedrijventerrein duurzaam te verbinden met de buurt, en ook nadat de werknemers naar huis zijn leven te brengen op de site, zeker in ’s zomers.

Want door de buurt te verbinden met de bedrijvigheid van de sociale economie, creëer je niet alleen groeikansen voor de sociale economiebedrijven, je zorgt er ook voor dat de site meer dan ooit opnieuw een thuis wordt voor de buurt. Op de UCO-site gaan buurt en bedrijvigheid hand in hand. En daar zijn we fier op!