Armoedebeleidsplan Gent 2014-2019 – Stand van zaken najaar 2015 – Een greep uit de realisaties

Armoedebeleidsplan Gent 2014-2019

Stand van zaken najaar 2015

Een greep uit de realisaties

Er wordt hard gewerkt om onze ambities uit het armoedebeleidsplan tegen 2019 waar te maken. Hieronder wordt er vooral gefocust op de reeds uitgewerkte ambities uit het groeiactieplan 2015-2016 en de stand van zaken van de deelacties. Daarnaast worden er enkele acties gerapporteerd die werden opgezet in het kader van andere ambities.

Ambitie 1: Toegankelijker dienstverlening en zorg

De pilootfase van 4 Gentinfo-Punten als fysieke loketten waar de burger antwoord krijgt op vragen over Stad én OCMW dienst- en hulpverlening is afgewerkt.

De toegankelijkheid van de punten werd verbeterd door onder meer open te blijven over de middag, vormelijke ingrepen zoals voetjes die de weg wijzen, de ‘rode telefoon’ en door Digitaal Talentpunten te integreren. Er werd vorming gegeven aan de medewerkers over klantvriendelijk onthaal dat rekening houdt met diversiteit. In juli 2015 waren er ongeveer 50% meer fysieke contacten aan de twee eerste Gentinfo-Punten sinds de opstart van de registraties in mei 2014.

Op basis van de evaluatie van de piloot Gentinfo-Punten in het A.C. Zuid, de Welzijnsknoop, Sint-Martensstraat 13 en Campus Prins Filip en op basis van een gedetailleerde geografische analyse, wordt een planning gemaakt op om deze Gentinfo-Punten uit te rollen over volledig Gent.

Er werden 3 extra Digitaal Talentpunten geïnstalleerd binnen deze Gentinfo-Punten. Er zijn nu ook openbare computerruimtes waar men gratis de pc en internet kan gebruiken in de Welzijnsknoop, Sint-Martensstraat en Campus Prins Filip.

Via de infoschermen in de wachtruimtes en meer gerichte communicatie via onze maatschappelijk werkers werd extra informatie over sociale rechten, bv. verhoogde tegemoetkoming of studietoelage verspreid.

OCMW gaf informatiesessies over het OCMW-aanbod bij VDAB, de gezondheidssector en CLB. Momenteel worden sessies voorbereid die dit najaar worden gegeven bij het Interstedelijk Centrum Voor Leerlingenbegeleiding (ICLB) en Volvo.

Via het project “sociale gidsen” worden drempels tot dienstverlening verkleind. Deze OCMW-cliënten kunnen vanuit hun eigen ervaring andere cliënten op weg helpen om zo hun zelfredzaamheid te vergroten en hun rechten uit te putten.

De lokale dienstencentra maakten afspraken met Samenlevingsopbouw Gent en met SIVI (1 van de 3 Gentse “verenigingen waar armen het woord nemen”) over hoe mensen in armoede meer gebruik kunnen maken van het aanbod. Om financiële drempels weg te werken, wordt het activiteitenaanbod van de lokale dienstencentra opgenomen in de UiTPAS. Om psychologische drempels weg te werken, wordt onder meer vorming gegeven.

We gingen in gesprek met de vele organisaties die werken met mensen met een migratieachtergrond (oa zelforganisaties) en zetten in een eerste fase samen met deze organisaties in op het bespreekbaar maken van armoede binnen deze gemeenschappen.

OCMW vroeg en verkreeg machtiging van de privacy-commissie om lijsten van cliënten in schuldhulpverlening door te geven aan Stad Gent om deze mensen een sociale correctie (gratis huisvuilzakken) toe te kennen en een UiTPAS aan sociaal tarief. Op deze manier kregen 963 extra mensen het recht op sociale correctie toegekend alsook informatie over de UiTPAS.

Door ondersteuning vanuit het OCMW bij de aanvraag van een studietoelage werden voor het schooljaar 2014-2015 233 dossiers ingediend vanuit OCMW Gent waarvan 182 reeds werden goedgekeurd en 51 dossiers nog in behandeling zijn.

Door automatisch lijsten te trekken van de gerechtigden op OCMW schoolpremies verhoogde het aantal toegekende premies binnen de sociale dienst van 510 naar 619 in 2014.

De Europese subsidies voor het project Ankerkracht vanuit het Europees Vluchtelingenfonds stopten in juni 2015. Het OCMW besliste echter om de intensieve begeleiding voor jonge derdelanders (16 – 25 jaar), die een erkenning als vluchteling of een subsidiaire bescherming kregen, met eigen middelen verder te zetten .

Ambitie 2: Beleidsparticipatie

Het middenveld, mensen in armoede en academici werden intensief betrokken bij de opmaak van het armoedebeleidsplan en er werd teruggekoppeld hoe hun input verwerkt is in het plan. De diverse acties  en thema’s worden regelmatig met elk van deze 3 groepen doorgenomen en sedert 2015 soms ook gezamenlijk besproken.

We organiseerden dialoogmomenten tussen de Gentse Verenigingen waar Armen het Woord Nemen, andere groepswerkingen (klantenparticipatie OCMW, De Sloep) en de OCMW-voorzitter en de schepen van wonen.

Onder de noemer ‘cel armoedebestrijding plus’ wordt sinds eind 2014 een vaste vertegenwoordiging van de Gentse ‘armoedeverenigingen betrokken. Deze vaste vertegenwoordigers zijn CAW Oost Vlaanderen regio Gent, Samenlevingsopbouw Gent, De Gentse Overleg tafel (koepel van de 3 verenigingen waar armen het woord nemen), KRAS vzw en de Emancipatorische Werking van OCMW Gent. Daarnaast nodigen we ad hoc ook andere lokale actoren uit voor specifieke agendapunten op de cel armoedebestrijding plus.

De 3 Verenigingen waar Armen het Woord Nemen (Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen, Sivi en Zuidpoort) worden verder financieel ondersteund (elk een halftijds medewerker) en ook “Jong Gent in Actie” ontvangt nu een subsidie, om jongeren in armoede verder een stem te geven in het Gents beleid.

We experimenteerden met het ter beschikking stellen van een ‘participatief’ budget van €20.000 aan de 3 “Gentse Verenigingen waar armen het woord nemen” (verenigd in de Gentse Overlegtafel (GOT) en de emancipatorische werking. Hun voorstel om kookateliers te ondersteunen, realiseren we dit najaar samen met hen.

Ambitie 3: Sensibilisering

De “Werelddag van verzet tegen Armoede” op 17 oktober werd omgevormd tot een grote sensibiliserende happening onder de Stadshal met als centraal thema “armoede is geen keuze”. Ondertussen zetten al een 20-tal partners mee hun schouders onder deze symbolische dag en bereiken we honderden extra mensen.

De vormingen die werden opgezet over en met mensen in armoede (zie ambitie 1), mikken niet alleen op een betere toeleiding naar de hulpverlening, maar ook op een beter begrip voor en van oorzaken van armoede.

De regierol van het OCMW krijgt steeds meer bekendheid en zorgt ervoor dat meer en meer mensen en organisaties die een steentje willen bijdragen, hun vraag richten tot ons. Zowel de voorzitter van het OCMW als de regisseurs armoede en kinderarmoede volgen deze berichten op en zorgen gezamenlijk voor een goede en snelle match tussen vraag en aanbod. Zo werd de Belgisch-Turkse organisatie ‘Time to help’ in contact gebracht met de KRAS-diensten omdat ze tijdens de Ramadan maaltijden wilden aanbieden aan mensen in armoede.

Ambitie 4: Inkomen

OCMW Gent keurde de hervorming van de aanvullende financiële hulp goed. Het totale bedrag is met €280.000 per jaar verhoogd en de criteria die het bedrag bepalen, vinden een evenwicht tussen:

• minimaal budget voor een menswaardig leven;
• spanningsveld met laagste minimum nettolonen;
• bestrijden van armoede van gezinnen met kinderen.

CAW Oost Vlaanderen, Regio Gent organiseerde vormingen over budgetteren en schuldhulpverlening voor hulpverleners en gaf lessen rond budgetteren en schulden op scholen. Ondersteunend materiaal werd ook ter beschikking gesteld.

Voedselondersteuning wordt ook verder ondersteund, onder meer door de subsidiëring van de KRAS-diensten (met een bedrag van 92 870€) en de 2 sociale kruideniers (jaarlijks elk 3000€).

De aanzienlijk dure woonvorm van assistentiewoningen (vroeger ‘serviceflats’ genaamd) werd toegankelijk gemaakt voor senioren met een beperkt inkomen via een nieuwe premie vanuit OCMW Gent. Zo worden financiële drempels weggenomen.

Mensen met een beperkt inkomen hebben ook recht op een waardig afscheid van overledenen. Door een verhoogd budget voor de stadsbegrafenissen en door een gezamenlijke overheidsopdracht voor Stad en OCMW Gent is er nu kwaliteitsverbetering onder meer via een betere kist, rouwprentjes,…  Daarnaast wordt ook de werking ‘Waardige uitvaart’ ondersteund, onder meer met een jaarlijks budget van 2.500 € voor tussenkomsten in de tenlasteneming van de ontgraving van urnen op de stedelijke begraafplaatsen.

Ambitie 5 : Wonen

De Baai, de OCMW-opvang voor alleenstaande, structureel thuisloze 45+’ers, werd in 2014 uitgebreid met 12 extra kamers inclusief 2 kamers voor mindervaliden, gemeenschappelijke ruimtes en een aantal personeelsruimtes. In totaal zijn er nu 32 kamers.

In 2014 werd het project Hospitawonen opgestart om een specifieke vorm van kostendelend samenwonen mogelijk te maken. Het project voorziet in een begeleide matching tussen senioren-eigenaar-verhuurders die één kamer in hun woning willen verhuren aan alleenstaande Gentenaren waarbij deze laatsten bereid zijn een of ander vorm van begeleiding/ondersteuning/zorg op zich te nemen. Het project startte in november 2014 en maakte ondertussen 2 ‘matches’.

OCMW Gent financiert het project Instapwonen met een subsidie van 18.750 euro (oktober 2014 – december 2015). Het project streeft naar duurzame integratie in de vorm van stabiele huisvesting, stabiliteit in het gezin en een veilig onderkomen voor de betrokken gezinnen na de begeleiding. De gezinnen moeten voldoen aan een aantal inclusiecriteria waaronder de bereidheid om mee te stappen in een traject. Bij de gezinnen die tot nu toe werden begeleid (2 systemen) werd een lange termijn perspectief gevonden in de vorm van een inkomen en huisvesting.

Onder impuls van Stad Gent en onder trekkerschap van CAW Oost-Vlaanderen wordt er nu ook ingezet op tijdelijke bewoning van leegstaande sociale woningen. Momenteel worden er 23 woningen tijdelijk verhuurd terwijl in tussentijd met de huurder gezocht wordt naar een andere woning op de reguliere huurmarkt.

OCMW Gent investeert sterk in de Nachtopvang voor daklozen. In 2015 ging dit over een totaalbedrag 1.110.646 euro. Hiervan is 1.033.676 euro aan CAW Oost-Vlaanderen voor de exploitatie van de nachtopvang en nachtopvang plus én de organisatie van de winteropvang.  De overige 76.788 euro gaat naar Huize Triest/Gemeenschapshuis Tabor in het kader van de organisatie winteropvang en nachtopvang. Van juli 2014 – juni 2015 waren er 1270 gebruikers (12 maanden) van de nachtopvang en winternachtopvang. Er is een heel hoge bezetting van de bedden.

In de winter 2014-2015 werd voor de eerste keer het Inloopcentrum van de Pannestraat van CAW Oost-Vlaanderen op zondag van 16u tot 20u open gehouden. Dit vanuit een expliciete vraag van de doelgroep om de leemte op zondag op te vullen. Onder de trekkersrol van Straathoekwerk werkten verschillende diensten (Straathoekwerk, VZW Jong, buurtstewards en CAW Oost-Vlaanderen) samen. In dit Inloopcentrum kunnen mensen terecht voor onthaal en ontmoeting, gebruik van wasmachine en droogkast, een kopje koffie, een praatje of een vraag. De werking draaide op zo goed als ieder openingsmoment op volle bezetting (+/- 60 personen). Bovendien waren dit bijna uitsluitend mensen die leven in een situatie van dak- en thuisloosheid. We bekijken hoe dit een vervolg kan krijgen.

Ambitie 6: Werken en activering

Na het OCMW geeft nu ook de Stad extra mogelijkheden voor leefloonstudenten en studenten met een arbeidshandicap die in Gent gedomicilieerd zijn door hen voorrang te geven bij de selectie als jobstudent. Meer specifiek wordt 10% van het contingent van de studentenjobs voor hen voorbehouden.

Ambitie 7: Leren

Er is een meer intensieve samenwerking op gang gekomen tussen OCMW Gent en de sector van onderwijs, CLB’s, departement onderwijs, vzw Toppunt,…. Acties rond leren die betrekking hebben op kinderen zijn terug te vinden onder de ambitie 10 (kinderarmoede).

OCMW Gent leidde een nieuwe tweede groep cliënten op tot sociale gids. Zij kregen een intensieve training, volgden specifieke lessen rond omgaan met bvb. agressie. Zij geven een praktische ondersteuning aan de cliënten om administratie in orde te brengen, naar de bank te gaan, een nieuwe identiteitskaart aan te vragen,… Zij ondersteunen en leren andere cliënten nieuwe vaardigheden aan.

OCMW geeft een financiële ondersteuning aan Uilenspel en Kompanjon van elk € 20.255. In deze schoolse begeleiding die aan kinderen gericht is, worden ook de volwassenen (de ouders) in het gezin betrokken. Zij worden mee gestimuleerd om samen met hun kinderen te leren (schoolse vakken en Nederlandse taal).

Ambitie 8: Sociale relaties en vrije tijd.

De UiTPAS werd in september 2014 uitgerold. Deze individuele spaar- en voordeelkaart geeft mensen met een verhoogde tegemoetkoming of in schuldbemiddeling een korting van 80% bij het Gentse vrijetijdsaanbod. Ondertussen werden 10.790 UiTPAS’en verkocht, waarvan 7381 aan kansentarief (goed voor 68%). Er werden al 5940 kansentarieven toegekend en dat aan 1880 verschillende mensen in totaal.

Omdat het aanbod binnen de UiTPAS nog vrij beperkt is, opteerden we om het 80/20 reglement en de tussenkomst socio-culturele participatie (voor OCMW –cliënten) nog een tijd te continueren. Het aanbod van de lokale dienstencentra werd ondertussen wel bijna volledig geïntegreerd in de UiTPAS.

Ambitie 9 Gezondheid

OCMW Gent is een actieve partner in het gezondheidsbeleid van de Stad Gent.

Een psycholoog van OCMW Gent werkte samen met een collega van een Centrum Geestelijke Gezondheid sessies uit rond veerkracht en oplossingsgericht werken. Op regelmatige basis worden sessies voorzien voor hulpverleners en Gentse burgers.

Er is een evolutie binnen de geestelijke gezondheidszorg naar vermaatschappelijking van de zorg. OCMW Gent is partner van het netwerk ‘het PAKT’. Het PAKT is een netwerk van zorgverleners en zorgverlenende voorzieningen in regio Gent – Eeklo – Vlaamse Ardennen met als doel de geestelijke gezondheidszorg in de regio te verbeteren. Het OCMW participeert aan bijeenkomsten en werkt nu samen met partners rond preventie, toegankelijkheid, rehabilitatie en (sociale) activering, eerstelijnspsychologische functie en samenwerking van ambulante actoren.

OCMW Gent neemt haar rol op in het arrest van dringende medische hulp voor de Intra Europese Migranten.

Ambitie 10: Kinderarmoede

OCMW Gent is vanuit de regierol Kinderarmoede vaak het aanspreekpunt, een helpdesk en expertisecentrum voor andere lokale besturen en het werkveld met betrekking tot Kinderarmoede. We maken de brug met organisaties die het bestrijden van kinderarmoede financieel willen ondersteunen.

Vanuit deze regierol is OCMW Gent een actieve partner in verschillende netwerken zoals Huizen van het Kind, Kind- en Jeugdvriendelijke Stad, lerende netwerken kinderarmoede.

OCMW Gent verhoogde het Sociaal Steunfonds met €15.000. Door dit fonds kunnen scholen met veel ouders in kansarmoede en soms onmogelijkheid om rekeningen te betalen, toch alle kinderen laten deelnemen aan betalende activiteiten. Aan deze financiële verhoging koppelde het OCMW ook inhoudelijke doelstellingen naar het armoedebeleid op scholen. Het OCMW maakte afspraken met departement Onderwijs over het ondersteunen van scholen in het omgaan met kinderen en ouders in kansarmoede.

OCMW Gent ondersteunt CAW Oost Vlaanderen financieel om lessen te geven rond het thema budgetteren en schulden aan de Gentse scholen. In 2014 werden 225 leerlingen bereikt in de regio Gent-Eeklo.

OCMW ontwikkelde met middelen van staatssecretaris de Block vanuit het project Kinderen Eerst een aanbevelingsrapport rond kinderarmoede met een bijzondere focus op de schakel tussen onderwijs en welzijn. Dit resulteerde in een grotere netwerkvorming over sectoren heen en een proefproject met 2 Gentse scholen. Het OCMW ondersteunde de school en organiseerde er case-management van gezinnen met een armoedeproblematiek.

Er is een inventaris gemaakt van vormingspakketen rond onderwijs en armoede en verspreid bij verschillende Gentse scholen.

We stimuleerden inschrijving op school bij kleuters in armoede door een combinatie van een intensieve individuele benadering en groepssessies (algemene groep en Bulgaarse groep in samenwerking met INGent) voor ouders van kleuters op het moment dat ze zich kunnen inschrijven.

OCMW verhoogde de financiële ondersteuning aan Kompanjon voor schoolse begeleiding  en breidde deze verhoogde financiële ondersteuning ook uit naar Uilenspel. De organisaties ontvangen nu elk € 20.255 voor de organisatie van schoolse ondersteuning in kansarme gezinnen door vrijwilligers. Uilenspel breidde haar werking uit naar Macharius-Heirnis en de Muide en werkt nu in 6 wijken.

Stad Gent ondersteunde speelpleinwerkingen die versterkend werken voor de kinderen in armoede, zoals VZW Jong.

OCMW bereikte in zijn vakantiewerking “De Pagadder” het afgelopen jaar 350 kinderen tijdens de schoolvakanties. Dit is een stijging met 40% tov 2013. Hulpverleningsvragen worden er ter plaatse opgenomen. In deze werking werken we vooral met animatoren die leefloonstudent zijn en studenten waarvan het gezin in hulpverlening is bij het OCMW. Voor deze jongeren een stimulans tot maatschappelijke inzet en een eerste stap in attitudetraining in voorbereiding op de arbeidsmarkt. Op woensdagnamiddag worden taalactiviteiten georganiseerd voor kinderen en hun (groot)ouders. De vakantiewerking verspreidt haar expertise in het omgaan met kinderen in armoede bij andere jeugdwerkingen en scholen.

De dienst kinderopvang reserveerde 20 plaatsen voor OCMW-cliënten die starten met een activeringstraject (werk of opleiding). Het voorbije jaar ving de stedelijke kinderopvang zo 32 kinderen van cliënten op.

Met de Vlaamse subsidie kinderarmoedebestrijding zet het OCMW in op een kinderarmoedebestrijding met meer diepgang door multidisciplinair werken en een bredere impact door sectoroverschrijdend samenwerken. Deze middelen worden ingezet voor de algemene coördinatie van het groeiactieplan en voor het versterken van de aanpak van de spijbelproblematiek. Ook meer (momenteel 110 tgo 97 eind 2014) gezinnen met problemen op verschillende domeinen tegelijk (financiën, wonen, opvoeding,…) konden een beroep doen op intensieve begeleiding. OCMW breidde het team van integrale gezinsbegeleiders immers uit met een wijkwerker in Sint-Amandsberg en met een wooncoach.

Een deel van de Vlaamse subsidie kinderarmoedebestrijding (€ 75.000) gaat rechtstreeks naar organisaties die projecten opzetten in de strijd tegen kinderarmoede. Zo geven we financiële ondersteuning aan vzw LEJO die startte met een “mobiele tienermoederwerkster”. Zij ondersteunen tienermoeders om oa hun studie af te werken en zo hun kansen te vergroten om uit kansarmoede te geraken of blijven. We bekostigen speel- en zomerklassen van inloopteam Reddy Teddy om het instappen of overgaan naar volgend schooljaar te faciliteren. Uilenspel verbreedde zijn opdracht en zet nu ook in op de taalstimulering bij voorschoolse leeftijd van kinderen in armoede. Vzw Jong ontwikkelde specifieke trajecten om schooluitval bij jongeren te vermijden of hen terug op school te krijgen.

OCMW ondersteunt Jong Gent In Actie (de jongerenwerking van de Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen) met € 15.000 per jaar. Jong Gent in Actie krijgt de opdracht om de stem van kinderen en jongeren in armoede te versterken en door te geven aan beleid. Ook de vakantiewerking van OCMW geeft  jonge kinderen (vanaf 7 jaar) inspraak in de verdere uitwerking van het armoedebeleidsplan.